Rodzinne historie w Archiwum Państwowym

Jeśli ktoś zamierza poświęcić część wakacji na domowe porządki lub remonty i natrafi w trakcie na stare papiery po przodkach – niech ich nie wyrzuca. Takie materiały mogą być cenne dla historyków-regionalistów. Dowodzi tego wystawa otwarta w czwartek, 22 czerwca w Archiwum Państwowym w Siedlcach, oparta właśnie na zbiorach prywatnych, a pokazująca kawał historii siedleckiego szkolnictwa i harcerstwa.

Prezentowane dokumenty dotyczą rodziny Zbuckich i Makarowskich. Szczególnie to pierwsze nazwisko może być kojarzone przez starszych siedlczan. Siostry Natalia i Jadwiga Zbuckie uczyły bowiem w tutejszych szkołach w okresie międzywojennym i powojennym (a w czasie wojny na tajnych kompletach), dając się poznać jako „nauczycielki z powołania”: wymagające, ale też zaangażowane w dobre wychowanie młodzieży. Jadwiga Zbucka już na emeryturze w latach 80. wspomagała nie uznawane przez władze, nawiązujące do przedwojennych wzorców struktury harcerstwa, a także działania pierwszej „Solidarności”.

Na wystawie są ponadto materiały dotyczące ich brata: przedwojennego aktora teatralnego, Leopolda Zbuckiego, a także bratanicy – również Jadwigi, mieszkającej w Warszawie harcerki Szarych Szeregów, uczestniczki Powstania Warszawskiego, zmarłej kilka lat po wojnie. Osobną część stanowią archiwalia rodziny Makarowskich.
Archiwa rodzinne trafiają do archiwów państwowych w bardzo różnym stanie. Zdarzają się uporządkowane chronologicznie albumy, gdzie poszczególne fotografie są podpisane datą, miejscem, a często i nazwiskami uwiecznionych osób. Częściej jednak przyjeżdża pudło papierów luzem, gdzie drogą długotrwałych badań identyfikuje się ludzi, okoliczności i stojącą za nimi historię. To mozolna robota, ale archiwiści i tak namawiają do dzielenia się rodzinnymi archiwaliami. Nie trzeba nawet przekazywać ich do archiwum na stałe – można wypożyczyć na czas potrzebny do wykonania cyfrowych kopii. Jest to bowiem cenne uzupełnienie materiałów wytwarzanych przez instytucje, dzięki któremu historycy mogą stworzyć pełniejszy i bardziej interesujący obraz naszej przeszłości.