Kajetan kontra system. Jak siedmiolatek stał się ofiarą urzędniczego uporu

Choć Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł, że 7-letni Kajetan Zaremba ma prawo uczęszczać do Szkoły Podstawowej nr 1 w Siemiatyczach, chłopiec wciąż pozostaje poza szkołą. 3 listopada, gdy matka wraz z pełnomocnikiem przyprowadziła dziecko na zajęcia, dyrektor odmówił przyjęcia ucznia, mimo że wyrok sądu był natychmiast wykonalny. Jak się okazuje nie dla dyrektora, który kilka dni później w oświadczeniu napisał, że od decyzji WSA zostało złożone odwołanie do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Spór o adres i granice prawa

Wszystko zaczęło się pod koniec sierpnia. Rodzice Kajetana, mieszkający – jak twierdzą – w Siemiatyczach, zgłosili syna do szkoły obwodowej, czyli SP nr 1 im. Księżnej Anny z Sapiehów Jabłonowskiej. Początkowo chłopiec został przyjęty i znalazł się na opublikowanej w czerwcu liście dzieci przyjętych do klasy pierwszej.

W sierpniu jednak dyrektor szkoły, Radosław Kondraciuk, poinformował rodziców, że dziecko nie będzie mogło rozpocząć nauki, ponieważ – jak ustalono – rodzina nie mieszka w granicach miasta. Wystarczył jeden telefon z urzędu i błyskawiczny „wywiad środowiskowy”, przeprowadzony przez pracowników MOPS i GOPS. W notatce zapisano, że matka chłopca nie przebywa w Siemiatyczach. Jeszcze tego samego dnia matka Kajetana złożyła w szkole pismo sprzeciwiające się decyzji. 

Rodzina przekonuje, że dokument zawiera nieprawdziwe informacje. – „Mama mieszka u swojej cioci w Siemiatyczach. Pracownice zapytały sąsiadkę, czy naprzeciwko mieszka starsza pani, i usłyszały: tak. W notatce zapisano jednak, że mama nie mieszka w Siemiatyczach. To kłamstwo” – relacjonuje siostra chłopca, Wiktoria Zaremba. Sąsiadka, której wypowiedź miała być podstawą dokumentu, złożyła pisemne sprostowanie.



Wyrok, którego nikt nie wykonuje

Wojewódzki Sąd Administracyjny przyznał rację rodzinie i nakazał niezwłoczne przyjęcie Kajetana do szkoły. Orzeczenie zostało opatrzone klauzulą natychmiastowej wykonalności – co oznacza, że powinno być wykonane od razu, niezależnie od ewentualnych odwołań.

Mimo to 3 listopada oraz 4 listopada dyrektor szkoły odmówił przyjęcia dziecka, a policja, wezwana na miejsce, sporządziła notatkę ze zdarzenia. – Kajetan jest uczniem SP1, przyszedł na lekcje z tornistrem, miał uczestniczyć w lekcjach ze swoimi rówieśnikami a dyrektor, odmawiając wykonania wyroku, łamie prawo i pozbawia dziecko konstytucyjnego prawa do nauki – mówi siostra chłopca.

Od 1 września do dnia dzisiejszego (13 listopada) chłopiec, zamiast chodzić do szkoły z rówieśnikami, uczy się w domu – codziennie odrabia te same lekcje, co jego koledzy z klasy, z pomocą rodziców innych uczniów. – Kajetan każdego ranka pakuje tornister i siada do biurka. Wierzy, że któregoś dnia będzie mógł uczyć się w szkole. Nie rozumie, dlaczego nie może chodzić do tej samej szkoły, co jego starszy brat i koledzy z przedszkola – dodaje Wiktoria Zaremba.

Burmistrz: rodzina złożyła fałszywe oświadczenie

Burmistrz Siemiatycz, jako przedstawiciel organu prowadzącego, w opublikowanym 3 września oświadczeniu stanowczo broni swoich działań. Jego zdaniem rodzina Zarembów mieszka w Czartajewie, a nie w Siemiatyczach, i od lat „oszukuje w deklaracjach śmieciowych”. „Rodzice dziecka złożyli fałszywe oświadczenie o miejscu zamieszkania. Posiadamy formalne dowody, że nie są mieszkańcami miasta. Dziecko uczęszczało wcześniej do przedszkola gminnego, więc naturalną kontynuacją była szkoła gminna. To rodzice, a nie miasto, odpowiadają za to, że dziecko nie realizuje obowiązku szkolnego – napisał burmistrz.

W tym samym oświadczeniu oskarżył siostrę Kajetana o „kłamstwa i manipulacje w internecie” oraz ujawnił szczegóły dotyczące prywatnego życia rodziny, co spotkało się z oburzeniem opinii publicznej.



Dyrektor szkoły: działaliśmy zgodnie z prawem

Z kolei dyrektor szkoły, Radosław Kondraciuk, wydał kilka dni temu, już po decyzji WSA oficjalne stanowisko, w którym tłumaczy, że odmowa przyjęcia dziecka była zgodna z przepisami. „Zgodnie z obowiązującym prawem o przyjęciu dziecka do szkoły obwodowej decyduje faktyczne miejsce zamieszkania. W naszym przypadku otrzymaliśmy informacje, że dziecko nie mieszka w obwodzie szkoły” – dodaje.

Jak twierdzi dyrektor szkoły, WSA nie dopatrzył się uchybień i nieprawidłowości w działaniu szkoły, ale nakazał przyjęcie dziecka. "Od tej decyzji zostało złożone odwołanie do Naczelnego Sądu Administracyjnego, ponieważ przyjęcie dziecka w obecnej sytuacji oznaczałoby konieczność wpisania go na listę uczniów, nawet jeśli oświadczenie rodziców o miejscu zamieszkania okazałoby się niezgodne z prawdą" - informuje dyrektor.  



Dyrektor informuje także, że w bieżącym roku szkolnym szkoła nie prowadziła naboru dla dzieci spoza obwodu, a wszystkie miejsca zostały zajęte przez uczniów z rejonu.

Tymczasem rodzina twierdzi, że w klasie 1A  jest 24 uczniów, więc jedno miejsce wolne w standardowym limicie a przy zgodzie burmistrza klasa może liczyć nawet 27 dzieci, bez konieczności tworzenia nowego oddziału. - Mimo tych faktów burmistrz w przestrzeni publicznej nadal twierdzi, że „miejsc nie ma", co nie odpowiada rzeczywistości - mówi Wiktoria Zaremba.

Rodzina: „To walka z urzędniczym uporem”

Zarembowie zapewniają, że nie mieli wcześniej żadnych konfliktów z władzami miasta ani szkoły. – „Nie mamy pojęcia, dlaczego nasza sprawa stała się dla burmistrza priorytetem. Od miesięcy próbuje nas zdyskredytować, a jego działania przekroczyły już granice prawa i etyki” – mówi siostra Kajetana Wiktoria Zaremba.
Według niej, burmistrz miał dzwonić do jej przełożonych, oczerniając ją i zapowiadając zawiadomienia do prokuratury za wpisy w internecie. Sprawa trafiła już do sądu cywilnego – rodzina złożyła pozew o ochronę dóbr osobistych.

Interwencje i konsekwencje

O sprawie zostały powiadomione wszystkie możliwe organy konstytucyjne Państwa, począwszy od Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Kuratora Oświaty, Ministra Edukacji Narodowej, Wojewody Podlaskiego, a skończywszy na Wojewódzkim Sądzie Admnistracyjnym, Sądzie Okręgowym w Białymstoku czy Prokuraturze Regionalnej w Białymstoku. - Każda z tych instytucji prowadzi własne postępowanie wyjaśniające, chociaż z różnym skutkiem - mówi siostra Kajetana.  

W sprawę zaangażował się poseł Dariusz Piontkowski, który szeroko komentuje poczynania władz miasta i dyrektora szkoły.



 "Z pewnością więcej należałoby oczekiwać od Wojewody Podlaskiego czy Kuratora Oświaty. Kurator uznała się za organ niewłaściwy do przeprowadzenia kontroli nad dyrektorem szkoły. To absurd" – komentuje rodzina. Prawnicy z kolei podkreślają, że odmowa wykonania prawomocnego wyroku sądu może stanowić przestępstwo urzędnicze, polegające na niedopełnieniu obowiązków. 

Prawo kontra lokalna władza

Historia Kajetana Zaremby to już nie tylko lokalny spór o szkolny obwód. To sprawa, która dla wielu mieszkańców stała się symbolem walki obywatela z urzędniczym aparatem. Chodzi nie tylko o edukację jednego dziecka, lecz o pytanie, czy w Polsce prawo i wyroki sądów są respektowane przez tych, którzy sami powinni ich przestrzegać.
– Chodzi o zasady – mówi Wiktoria Zaremba. – Jeśli burmistrz może bezkarnie ignorować sąd, to co to mówi o państwie prawa?

Skierowaliśmy zarówno do Burmistrza Piotra Siniakowicza - reprezentującego organ prowadzący oraz do dyrektora szkoły Radosława Kondraciuka, pytania dotyczące tej sprawy oraz możliwości rozwiązania sporu.