Paweł Zalewski o obronie cywilnej

Nowe kompetencje i nowe narzędzia. Czy również nowe środki? Wzrost roli samorządów w systemie obrony cywilnej zapowiedział 4 kwietnia w Siedlcach wiceminister obrony narodowej.

Paweł Zalewski odwiedził dziś Siedlce w podwójnej roli: jako sekretarz stanu w MON spotkał się z dowództwem 18. Dywizji Zmechanizowanej, a jako polityk Trzeciej Drogi udzielił wsparcia miejscowym kandydatom swojej partii w wyborach samorządowych. Podczas krótkiej konferencji prasowej przed siedleckim magistratem poinformował o przygotowywanym projekcie ustawy o ochronie ludności: – Samorządy uzyskają nowe kompetencje i zadania. Prezydent miasta jako organ systemu ochrony ludności będzie odpowiadał nie tylko za schrony, ale przede wszystkim za system powiadamiania o zagrożeniach (aby był szybki i skuteczny), a także za szkolenia dla pracowników i dla ludności.

Projekt jest jeszcze na wczesnym etapie. Zaraz po wyborach samorządowych ma trafić do uzgodnień międzyresortowych, a potem do szerokich konsultacji społecznych. Chodzi o to, by mogli wnieść do niego swoje uwagi i postulaty: samorządowcy, służby ratunkowe i odpowiadające za bezpieczeństwo, wreszcie sami obywatele. Ostateczną formę nada mu parlament jesienią bieżącego roku.

Czy za nowymi zadaniami pójdą dodatkowe pieniądze? Samorządy mają złe doświadczenia z zadaniami zleconymi przez rząd. Od lat upominają się przecież o zwiększenie zbyt małej subwencji oświatowej. Czy państwo, dokładając obowiązków związanych z bezpieczeństwem, zapewni środki finansowe? – Oczywiście gmina będzie miała własne zadania, ale część będzie realizowała z instytucjami państwowymi. Mechanizm współpracy, także finansowej, będzie miał miejsce – zapewnia Paweł Zalewski.

Czy nowa ustawa załata wszystkie luki w prawie, jakie pojawiły się po przyjęciu ustawy o obronie ojczyzny? Tej ostatniej często wytykano, że choć zapewniła szybki i duży wzrost wydatków na armię, to wygaszając kilka wcześniejszych ustaw zostawiła odłogiem właśnie sprawy obrony cywilnej. Czy uda się to nadrobić za jednym zamachem, czy też będą potrzebne jeszcze inne nowe akty prawne tej rangi? – Ustawa o ochronie ludności będzie fundamentem obrony cywilnej. Będzie się opierała na kompetencjach samorządu terytorialnego, ale obejmie też zakresem np. straż pożarną. Chcemy, aby była to ustawa całościowa, szeroko definiująca rolę wszystkich instytucji, które zajmują się obroną cywilną. Ma to być „konstytucja” obrony cywilnej – odpowiada wiceminister.

Obszar ten wymaga uporządkowania. Doświadczenia z wojny na Ukrainie „przyłożone” do naszych realiów pokazały bowiem ogromne braki i wieloletnie zaniedbania. Dotyczy to nie tylko szeroko komentowanego stanu budowli ochronnych (i ich znikomej w stosunku do potrzeb liczby), ale również procedur ewakuacji ludności, przyjmowania uchodźców, tworzenia zapasowych punktów kierowania i kanałów komunikacji dla władz cywilnych, wojennych zapasów, ochrony infrastruktury krytycznej, usuwania zniszczeń i tak dalej. W miarę gładkie przyjęcie fali uchodźców z Ukrainy w 2022 roku było możliwe dzięki nadzwyczajnej mobilizacji instytucji i społeczeństwa. W tych sprawach państwo powinno się jednak opierać nie na masowej improwizacji, ale na wypracowanych zawczasu schematach działania.