Zdany: nie tylko rolnicy

„Wiemy jak żyć i jak pracować, nie potrzebujemy do tego instrukcji z Brukseli” – takie słowa padały wielokrotnie podczas piątkowej blokady drogi krajowej nr 2 w miejscowości Zdany w powiecie siedleckim. Do protestujących rolników dołączyli pszczelarze, transportowcy i górnicy. Łączyło ich przekonanie, że sprawy idą w złym kierunku: coraz trudniej jest pracować i coraz drożej się utrzymać.

Organizatorem był rolniczy OPZZ, ale pojawiły się i inne centrale związkowe – m.in. rolnicza „Solidarność” oraz Sierpień80. Nie zabrakło nawiązań do protestów, które odbywały się w tym miejscu 25 lat temu, w czasach „Samoobrony” i Andrzeja Leppera. Ale mówiono przede wszystkim o teraźniejszości i przyszłości.

Co mówili uczestnicy?

Zasadnicze przyczyny protestu były dwie: narzucany przez Unię Europejską „Zielony Ład” i nierówna konkurencja z Ukrainą. Oto kilka charakterystycznych wypowiedzi zwykłych uczestników:

– Ochrona przyrody? Oczywiście, ale co da przyrodzie przymusowe ugorowanie gruntów rolnych? Po tym, jak rok będą tam rosły chwasty, przywrócić taką ziemię do produkcji nie jest wcale łatwo i tanio. Ograniczeń i wymogów jest coraz więcej, w rezultacie po 12-15 godzinach pracy w gospodarstwie musimy spędzać kolejne godziny przed komputerem i nad papierami.
– Ukraina? Idzie stamtąd wszystko: zboże, śruta, oleje, miód. Przestemplowuje się papiery na Litwie czy gdzieś indziej, o żadnym uszczelnieniu granic nie ma mowy. Mają tam lepsze ziemie, większe gospodarstwa, niższe koszty pracy, nie muszą się stosować do takich jak my reguł przy nawożeniu czy stosowaniu środków ochrony roślin. To nie jest uczciwa konkurencja.
– Nasze pola kupiliśmy albo dostaliśmy po rodzicach. Są nasze, a ktoś nam dyktuje, że mamy części nie używać. To tak, jakby ktoś przychodził co roku do pańskiego mieszkania i kazał zrezygnować a to z łazienki, a to z połowy jednego pokoju.
– Zostaliśmy postawieni pod ścianą. Mamy swoje obowiązki, ale jesteśmy tutaj, bo dłużej się tak nie da. Kukurydzę sprzedajemy poniżej kosztów. Ile tak można? Za chwilę będziemy kasować gospodarstwa!

Co akcentowali liderzy?

Z prowizorycznej sceny mówiono nie tylko o imporcie z Ukrainy i „Zielonym Ładzie”. Przewodniczący OPZZ RiOR, Sławomir Izdebski alarmował, że niezależnie od eko-schematów szykowane jest stopniowe wygaszanie hodowli: od zwierząt futerkowych, po bydło i trzodę. Dziękował za obecność innym związkom i innym branżom. I zagrzewał do dalszej walki: – Tym jednym protestem wszystkiego nie załatwimy. Już teraz zapraszam na 20 lutego do Warszawy. Pokażmy tam mobilizację i siłę!
Prezes Instytutu Gospodarki Rolnej, Szczepan Wójcik stwierdził, że Zielony Ład doprowadzi do wygaszenia europejskiego rolnictwa i uzależni cały kontynent od importu z Ameryki. – W Europie jest 11 mln rolników, którym elity mówią „zajmijcie się czym innym”. I oni teraz wychodzą na drogi: nie tylko tu w Polsce, ale i w wielu innych krajach. Wspólnie musimy pokazać, że nie damy się traktować jak worek ziemniaków i przerzucać z kąta w kąt. Nie będą nam ciągle mówić, co nam wolno, a czego nie wolno!
Jacek Sokół i Rafał Mekler z Komitetu Obrony Przewoźników i Pracodawców Transportu Polskiego solidaryzowali się z rolnikami w imieniu branży przewozowej: – Nas też próbuje się zepchnąć na margines. Jesteśmy liderem na rynku europejskim, a mamy oddać nasz rynek firmom ukraińskim i białoruskim. Chcemy pracować i prowadzić własne firmy, tak jak wy wasze gospodarstwa. Wiemy jak to robić, radziliśmy sobie bez „brukselczyków” wiele lat. Nie możemy pozwolić na to, by ktoś zabraniał nam utrzymywać się z pracy własnych rąk!

Rafał Jedwabny z Sierpnia ’80 przyjechał z delegacją górników i mówił, że tak jak bezpieczeństwa żywnościowego, trzeba bronić i bezpieczeństwa energetycznego. Krytykował przyspieszone zwijanie górnictwa i energetyki: – Mamy ogromne złoża węgla, a przez to, że zabrania nam się ich użytkowania, musimy sprowadzać węgiel z z zagranicy, utrzymując miejsca pracy w Kolumbii. Energia z węgla jest droga, bo jest obłożona ogromnymi podatkami. Sztucznie likwiduje się konkurencyjność polskiej gospodarki i nie możemy się na to zgodzić!

Protestujących poparli: diecezjalny duszpasterz rolników ks. Stanisław Chodźko i wójt gminy Zbuczyn, Hubert Pasiak, a także znany z internetowej telewizji Marcin Rola, który solidaryzował się z zagrożonymi branżami „jako mieszczuch”: – Bez was nie ma nas. Bez rolników nie mam jedzenia, bez górników nie mam ciepła i prądu, bez transportowców nie mam towarów w sklepie. Musimy trzymać się razem, bo ci na górze rozumieją tylko argument siły.

Dalsze utrudnienia

Protest w Zdanach zaczął się nieco wcześniej niż zapowiadano, skutkiem czego przed południem na krajowej „dwójce” na wschód od Siedlec wytworzył się wielki korek. Został jednak dość szybko rozładowany. Na skrzyżowaniach w Ujrzanowie i Białkach pojawili się policjanci, którzy kierowali samochody na inne trasy. Teraz droga jest przejezdna, ale część maszyn rolniczych ma tam pozostać, zajmując część pasa ruchu aż do poniedziałku. Przejazd będzie więc możliwy, ale z utrudnieniami.