Rocznica pogrzebu Dzieci Zamojszczyzny

82 lata temu w Siedlcach odbył się manifestacyjny pogrzeb dzieci wysiedlonych przez Niemców z Zamojszczyzny. Był to protest wobec okupacyjnego terroru, którego ofiarami masowo padali również ci najbardziej bezbronni. Podczas akcji wysiedleńczej prowadzonej w latach 1942-1943 na Zamojszczyźnie (powiaty: biłgorajski, hrubieszowski, tomaszowski i zamojski) Niemcy wysiedlili ponad 100 tys. ludzi, w tym 30 tys. dzieci.

Część z nich, głodnych i wycieńczonych, transportowanych bydlęcymi wagonami trafiło do Siedlec i okolicznych miejscowości. Szczególnie tragiczne transporty miały miejsce na początku 1943 r.. Odbywały się przy siarczystych mrozach. W akcję ratowania dzieci zaangażowało się podziemie niepodległościowe, kolejarze, którzy sabotowali ruch pociągów, ale także miejscowa ludność poprzez wykradanie lub wykupywanie dzieci z rąk niemieckich wartowników stojących na bocznicach składów wagonów. W ten sposób dzieci trafiały również do mieszkańców Garwolina, Mordów, Mrozów, Łaskarzewa.

W dniach 1-2 lutego 1943 r. przybył do Siedlec kolejny transport. Mieszkańcy miasta ruszyli im na ratunek niosąc pieczywo, gorące posiłki, ubrania. Ponad 500 dzieci znalazło opiekę u rodzin zastępczych, w zakładach opiekuńczych, miejscach przygotowanych przez samorząd.

Niestety, wiele dzieci nie przeżyło tej podróży. Dzięki staraniom duchowieństwa i władz miejskich Niemcy zgodzili się na ich pogrzeb, który zorganizowano 3 lutego 1943 r. Stał się on okazją do manifestacyjnego protestu przeciwko niemieckiemu barbarzyństwu. Po nabożeństwie żałobnym w kościele Św. Stanisława ulicami Siedlec przeszedł na cmentarz kondukt żałobny z 23. białymi trumnami niesionymi na ramionach siedlczan. Wzięło w nim udział około 10 tys. ludzi. Dzieci spoczęły na nekropolii przy ulicy Cmentarnej w kwaterze nr 20.

Wiele osób zaangażowanych w organizację manifestacji przypłaciło to prześladowaniami ze strony Niemców.








Zdjęcia z uroczystości pogrzebowych przechowywane są w zasobie Archiwum Państwowego w Siedlcach, w zespole archiwalnym: Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Siedlcach, sygn. 6183.